Đông Tây 13
Đường Công Viên
ÐƯỜNG CÔNG VIÊN: Tên đẹp vậy mà ai cũng gọi là đường Bờ Hồ như thói quen sanh rớt gốc dừa đặt tên Dừa cho dễ nhớ. Vậy thôi không đâu: Riêng cái hồ còn có tên Giếng Nước, càng về sau tên nghe thơ mộng hơn: hồ Chung Thủy.
Đông <----> Tây
Hồ Chung Thủy không phải do thiên nhiên mà do sức con người, hồ có dạng hình thang:
- Ðáy lớn: Cạnh Ðông từ giao điểm với đường Nguyễn Huỳnh Ðức, Nguyễn Trung Trực cho đến góc có con lộ nhỏ qua cửa nhà hội đồng Thuận.
- Ðáy nhỏ: Cạnh Tây chạy suốt chiều dài trường Trung Học Tư Thục Lê Lợi
- Cạnh bên thứ nhất: Cạnh Bắc phía có con đường xuống nhà Thủy Tạ
- Cạnh bên thứ hai: Cạnh Nam phía có rạp hát Bờ Hồ.
Do đọc được từ bài báo mới đây, NhàQuê xin nhật tu theo phỏng đoán của mình thì các con đường quanh hồ như sau:
- Cạnh Ðông là kéo dài của đường Nguyễn Trung Trực nên có tên Nguyễn Trung Trực.
- Cạnh Tây do trường Lê Lợi đã phá bỏ, chỗ đó thành công viên sẽ xây tượng đài, nên con đường Trần Quốc Tuấn phía sau lưng trường Lê Lợi được kể là cạnh Tây; Vậy cạnh Tây có tên là đường Trần Quốc Tuấn.
- Cạnh Bắc có đường xuống nhà Thủy Tạ, cạnh nầy một đầu nối liền với đường Hai Bà Trưng đi về hướng Tây gặp đại lộ Phan Thanh Giản, rồi gặp Lê Văn Duyệt. Một đầu nối lộ Hội Ðồng Thuận đi về hướng Ðông gặp đường Nguyễn Huệ; Như vậy cả nguyên ba đoạn nối lại gọi chung là đường Hai Bà Trưng. Cạnh Bắc là đường Hai Bà Trưng.
- Cạnh Nam vì đi qua khu ăn học nên có tên đường Lê Quý Ðôn.
Hồ Chung Thủy nước trong xanh nhờ có hệ thống dẫn và thoát nước từ đó ra Bến Lở. Về sau thiếu ngân khoản hay sao đó mà các cống nầy hư nghẹt, nước không được luân lưu trở thành nước tù không còn được lấy nấu ăn tắm giặt nữa, cầu lấy nước phía góc Ðông Nam gần cổng trường Trung Học Kiến Hòa.
Một cây cầu bê tông cốt sắt có lan can sắt ở góc Tây Nam, trước cửa tiệm may Thiên Hương, chỗ đứng hóng mát và chụp hình (?).
Phía cạnh Bắc có nhiều sen, mỗi lần thầy cô cho đi học ngoài trời bắt cong cóng, hồ sen đẹp thêm lên: Hoa, Người cùng khoe vẻ. Phải chi NhàQuê được như mấy ông thi sĩ xứ Huế, NhàQuê không hẹp hòi gì cho "Cá hồ sen liếc nhìn ngẩn ngơ!" đạo ý "Cá sông Hương liếc nhìn ngẩn ngơ".
Sắp đến Hè chòm phượng góc Tây Bắc nở hoa đỏ rực: "Mỗi Năm đến Hè lòng man mác buồn..." . "Hôm nay đây còn vui trông thấy nhau, bên tiếng ca tiếng đàn vượt trời cao..." Rồi lưu bút ngày xanh trao nhau, ký gởi kỷ niệm học trò, hẹn nhớ nhau mãi mãi....thật chung thủy!
Nhà Thủy Tạ đẹp có mái ngói cong, sàn gỗ, lan can và cột chạm trổ đẹp mắt. Trữ tình hơn cả con đường dẫn xuống với hai hàng liễu rũ, bỗng muốn làm thi sĩ một phen.
Bạn Hồ Chí Nghiệp cùng quê với NhàQuê, nhà cách nhau một cánh đồng nhỏ, bạn đã vẽ thành tranh cảnh hồ và nhà thủy tạ, nhà trường đưa tranh vẽ của bạn trưng bày trong kỳ triển lãm.
*Giờ NhàQuê phá lệ bắt đầu từ đoạn đường cạnh Tây trước: Trường Trung Học Tư Thục Lê Lợi trệt vách gỗ chiếm trọn chiều dài cạnh Tây nầy, văn phòng Hiệu Trưởng có hình dáng chuồng cu giống kiểu chợ Bến Thành trên Sài Gòn, cái gác nhô lên chính giữa dãy, trường nầy có đâu lâu rồi, các lớp đàn anh nhiều năm trước của NhàQuê dưới Ba Tri, nếu không có điều kiện đi Mỹ Tho hay xa hơn để theo đuổi bậc trung học thì phải học trường tư nầy, trường dạy các môn bằng tiếng Tây. Những năm cuối trước khi giải tán trường chuyển dạy tiếng Việt theo lệnh Chánh Phủ.
Hậu thân của trường là trường Trí Ðức dưới xóm cầu Cá Lóc, gần cầu hơn có trường Phong Châu và cùng bên.
Ông cựu Dân Biểu Nguyễn Ðình Hiếu không biết có phải Hiệu Trưởng không nhưng tên ông gắn liền với trường, ông có căn nhà trong dãy nhà may Thiên Hương cho mấy đứa cháu ông trọ học.
Ông ở cùng dãy với thầy Nguyễn Duy Oanh và dược sĩ Hồng Hạnh ngoài đường Giửa. Lúc ông ứng cử ông lấy dấu hiệu "Ngôi Sao" xanh lập lòe! Nghe nói ông vô tù vì chống luật Gia Ðình của bà Nhu! Ông chống là phải! NhàQuê nói ra vì đây là đời công…, thuộc Public Services nha chứ không phải bêu riếu đâu à.
*Góc Tây Nam là nơi đường Nguyễn Tri Phương xuất phát. Bắt đầu cạnh Nam của đường Công Viên là một dãy nhà khoảng 5 căn có tiệm may cũng khá nổi tiếng Thiên Hương, NhàQuê có gặp anh chồng hay chủ hay anh em gì đó với nhà may nầy ở Pulau Bidong, Malaysia, anh rầu rĩ chờ chỉnh sang đi Xứ Sao, không biết cuối cùng anh có được như ý không. Ngày xưa bạn Ðăng ở Cầu Mống lên trọ một trong mấy căn đó, nhà ông Nguyễn Ðình Hiếu như có nói.
Thầy Võ Văn Dung dạy Pháp Văn ngụ trong những căn nầy, con gái thầy : Ấu Cảnh cùng năm với tụi NhàQuê. Trong lớp thầy, NhàQuê bị kêu bài nhiều nhất và bị rầy thậm tệ, vì loại Tây U gì mà đực cái, nhiều ít khác nhau, rồi các trường hợp bất qui tắc, rồi ba nhóm, sáu modes, 18 temps...chạy mặt luôn, khó thấy mồ.
Mấy năm trước "NhàQuê như Tây" trước khi đi học thuộc lòng vài câu thuở xưa nói thử cả tuần, qua đó NhàQuê chơi lòng vòng mấy câu đó mà thôi. Nhưng tụi nó không chịu hiểu. Tây gì dở ẹc không nghe được tiếng Pháp! Chắc tụi đó không học đủ chữ nghĩa văn phạm như NhàQuê đã từng chọn tiếng xứ con gà Gaulois làm ngoại ngữ một!
Thầy Dung sau về dạy Pétrus Ký, Sài Gòn và nhiều đứa gặp thầy đang làm nốt cái Cao Học 2 ở Văn Khoa.
Tiếp đó là rạp hát Bờ Hồ trông ho hen bệ rạc, thường dùng làm chỗ tập tuồng cho các đoàn hát, không lâu sau phá bỏ và khu đất trống đó càng gần tận thế xây thành "Cơ quan đầu não" ngành Giáo Dục của tỉnh: Sở Học Chánh rồi cải danh thành Ty Giáo Dục theo chương trình cải tổ hành chánh, trong giai đoạn nầy Trung, Tiểu Học được thống nhất quản trị.
Tiếp theo đó là cổng phụ của trường Nữ Tiểu Học, khi dãy lầu sanh ba giao cho Trung Học, cổng phụ nầy trở thành cổng phụ của Trường Trung Học Kiến Hòa; Cái cổng cũng suốt đời làm phụ, thế nó cũng có số mạng định sẳn cho nó rồi.
Dãy lầu sanh ba nầy là trai duy nhất cũng có mang bảng đồng: "Tri ân Thiếu Tá VĂN LÀ Tỉnh Trưởng Bến Tre" như hai người chị của nó.
Cách dãy lầu đó một sân quần vợt là một dãy trệt.
Cả khu mới của Trung Học khi xưa là sở thú mà ngay đầu dãy trệt là chuồng nhím, loại gì hình dáng như chuột thỏ mà có lông cọng, khi sừng lên như những gay nhọn, nghe nói lâm trận nó bắn lông sát hại địch thủ, chắc mấy bà khoái có bậy cọng lông nầy làm trâm cài "đầu tóc mượn", dãy trệt nầy về sau phá bỏ xây lầu, mới đủ nhu cầu trường lớp.
Cổng chánh có hình dáng như cổng khu lăng miếu, được xây về sau thuở tỉnh đồng loạt làm vụ "trang điểm" phục hồi vẻ đẹp thành phố, chứ thời nguyên khai nó là hai trụ xi măng nhỏ xíu được giữ vững bởi hàng rào kẽm gai và các trụ phụ bằng sắt Ấp Chiến Lược. Dù là hai trụ xi măng nhỏ xíu mà nó vẫn là cổng chánh từ khi mới sanh!
Chung quanh ven hồ Chung Thủy có nhiều cây còng lâu năm, tàn lớn, có nhiều cây trên cạnh Nam nầy bị mưa xoáy mòn làm cả cây ngã đổ hoặc nghiêng hẳn ra hồ, vô phương phục hồi được.
*Cạnh Ðông từ chuồng khỉ phía phải, cầu lấy nước phía trái cho đến hết chuồng có một con công trống mà tới ba con công mái; Thế mới biết giống đực quý biết dường nào! Vì sự mất cân xứng âm dương như vậy nên chú công trống bị chọc cho phùng xòe thường xuyên, khi ấy trông chú đẹp vô cùng, cặp lông đuôi của chú "thấy thèm" lắm.
Người ta nói lần đầu tiên đi coi công gặp lúc nó phùng, nó múa thì cuộc đời mai sau thăng quan tiến chức, phú quý vinh hoa, "rồng bay, phượng múa" mà! NhàQuê xem đúng vào lúc đó mà tới nay chẳng thấy gì, đợi vài năm nữa xem sao hay là hoặc người ta nói trật hoặc nhiều người cũng gặp cùng lúc đó nên điềm quý được chia đều nên mỗi người chẳng có bao nhiêu hay con công nầy phùng xòe thường xuyên quá không còn linh nghiệm? Còn gặp lúc nó ngủ thì từ chết tới bị thương! Số tha phương ăn mày!
Từ chuồng khỉ, gấu trở đi là khu vực đủ loại chim chóc, khoảng giữa có vài bồn hoa trên lối vào cổng khu ban bảo trì chăm sóc công viên mà sau nầy làm trại cảnh sát dã chiến (?), sau lưng chuồng công, dưới mé triên có hồ nuôi qui rùa và cá sấu. NhàQuê không nhớ khu vực nào nuôi voi và trăn, hình như cặp đường Nguyễn Trung Trực thì phải (?).
Góc Ðông Bắc bờ hồ có con lộ nhỏ, đúng ra là bờ nhỏ đi qua cửa nhà Hội Ðồng Thuận. Khu nhà như một ốc đảo nổi lên giữa ruộng chắc cũng của ông hội đồng nầy, phía sau nhà có vài ngôi mộ, bờ nhỏ vừa nói nối với đường Nguyễn Huệ ngay đầu đất khu biệt thự thầy Trần Văn Ðinh bên lề Ðông của đường Nguyễn Huệ.
Cái bờ đê nầy dùng làm đường đi tắt trong mùa nắng, mưa xuống trơn trợt còn thêm cái cầu bắt ngang mương thoát nước, nên các bạn nữ ít dám băng ngang, phải đi vòng qua Nguyễn Huệ rồi Nguyễn Huỳnh Ðức cho chắc ăn.
Phía phải gần đường Nguyễn Huệ có dãy trường tư thục lúc đầu lợp lá đó là trường Hàn Thuyên về sau đổi tên là trường Cộng Hòa. Trường có lớp luyện thi ban đêm, soi sáng bằng đèn măng xông hiệu Aida, chốc chốc phải đem xuống bơm mới đủ áp suất cho dầu lửa phun lên; Tuy nhiên trường có được nhiều thầy giỏi, kinh nghiệm từ Mỹ Tho qua dạy, học sinh nhiều người đậu Bình Thứ trở lên được nhận tiếp vào trường công lập.
Về sau nhiều ông Quận Trưởng và các ông lớn khác có biệt thự kiến trúc tân kỳ trên con đường vốn là cái bờ đê nầy, dĩ nhiên con lộ đã trở thành con đường nhựa có tên gọi hẳn hoi! Ai biết được tương lai của cô gái lọ lem trong thời chiến tranh ác liệt!
Ít năm trước Tận Thế, phân nửa đoạn đường cạnh Ðông nầy có nhiều quán nước, cà phê có nhạc Vàng, có lẽ bây giờ cũng còn các quán ấy đã đổi tên, e rằng còn mọc lên nhiều hơn nữa vì địa điểm nầy về đêm hấp dẫn lắm.
Trước khi cùng các bạn dạo trên cạnh Bắc, NhàQuê hỏi các bạn có nhớ một người hằng đêm ủ rũ trên các băng ghế công viên Bờ Hồ: "Bà già Ru Bi"! Nghe nói bà là con Vạc Ăn Ðêm đã về già với đủ loại ... nghiện ngập. Chiếc áo sậm màu với dáng ngồi phiền não, bất động hằng đêm, hằng đêm...Trong khu vực Chợ Cá có một nhân vật khác cũng ấn tượng là ông " Chánh Phủ", ông nầy râu tóc không chăm sóc, mặc áo nhà binh với đủ loại huy chương lèo và nhãn hiệu xanh đỏ từ bất cứ vật gì ông kiếm được, nghe nói ông có nhà cửa đàng hoàng; nhưng ông giả "Tôn Tẫn" cho có việc làm riêng.
* Nối tiếp cạnh Ðông tại góc Ðông Bắc tức khu vực chuồng công và lộ hội đồng Thuận: Cạnh Bắc đi đến gặp cạnh Tây nơi phía phải có công thự mới tinh dành cho ông Tỉnh Trưởng; Tuy nhiên cạnh Bắc nầy nếu đi thẳng luôn là đường Hai Bà Trưng, sẽ gặp đường Trần Quốc Tuấn, rồi đại lộ Phan Thanh Giản, rồi đường Lê Văn Duyệt trước khi trở thành con hẻm quanh qua quẹo lại tới khu Bảy Phát ve chai lông vịt. Vì thế sau nầy cạnh Bắc của Đường Công Viên gọi là đường Hai Bà Trưng là hợp lý!
Khởi đi chưa tới 20 thước, bên phải có bờ đê nối đường Công Viên với lộ Kiến Thiết, xê tới chút là khu đất trống như một cái gò, sau nầy nơi đó xây một trường Tàu có lầu (trường Minh Tâm ???) nghe nói bây giờ là khách sạn ??? Tiếp nối là một dãy nhà không sát lề đường lắm, giống như nhà công chức mà bây giờ đều nối thêm ra làm quán giải khát hay quán nhậu gì đó!
Nhà hàng Ðào Viên tiếp theo đó, khăn trải từng bàn vuông trắng muốt, vài cặp tình nhân chia nhau từng ly rượu ngọt với thức ăn từ thực đơn viết hai ngôn ngữ, có lúc họ cụng ly và hai mái đầu sát vào nhau chẳng khác nào như đang ở thành phố Âu Châu nào đó. Thời gian như lắng đọng, thế giới chung quanh duờng như ngưng lại chúc mừng.
Bên kia đường ngay cửa chánh nhà hàng Ðào Viên, con đường đổ dốc xuống nhà Thủy Tạ, hai hàng liễu rũ đã buồn càng buồn hơn khi làn hơi nước khói sương lung linh sánh bước cùng một đêm mới nữa bắt đầu. Con đường liễu rũ ấy chứng nhân bao cuộc tình tuyệt vời, xứng đáng nơi chốn ấy "Chung Thủy"!
Sáng hôm sau thức giấc Chung Thủy lại tươi mát đón chào một ngày mới nắng lên, ríu rít từng đàn chim cánh trắng rộn rã bay đến trường.
Khỏi nhà hàng tới phòng Thông Tin, sau là Ty Thông Tin trước khi được dời về góc phải Tòa Hành Chánh cho gần dễ dặn dò, nhường chỗ cho Ty Cựu Chiến Binh, loại ty sở mới nầy để ru ngủ những con người một thời là Huynh Ðệ Chi Binh, để họ đừng vì đau đớn cũ mà sảng, quậy, cắm dùi!
Cám ơn các quan lớn đã ban ơn mưa mốc! Ðợi người ta đặt vấn đề rồi mới hốt hoảng.
Vài cái nhà cuối cùng hình như thấp hơn mặt đường đôi chút, sân cũng như thường lệ trên hệ thống A của đài...là có trồng mấy cây trứng cá. Sau nầy "thức thời cuộc" trở thành quán giải khát, quán nhạc theo phong trào: đi ba bước gặp một quán ăn nhậu như mọi con đường mọi góc phố khác...
NhàQuê nhớ không lầm lẫn là các bạn sẽ gặp ở đây mấy cây gòn duy nhất trong tỉnh lỵ nầy. Mình qua bài khác nha các bạn thân mến của NhàQuê.
Đông<------>Tây
Hồ Chung Thủy ngày nay có tên mới là hồ Trúc Giang, hiện đang trong giai đoạn tái phục hồi để hấp dẫn du khách, triên hồ được xây làm vài tầng có bực đi xuống và có đường chạy thể dục, có băng ngồi ngắm và do đó diện tích mặt nước bị thu hẹp đôi chút. Cống thông thủy được tái tạo dựa theo đường ống có từ trước (thời Tây) sẽ làm nước sạch hơn và luân lưu.
NhàQuê 2005
