Những "ngôi trường xưa Em học"
(Viết Tưởng Niệm Cô Nguyễn Thị Kiêm Quyên)
Đoản Rời: Thư Gởi Bạn Tường Lam
Bạn Tường Lam thân mến,
Tôi hẹn bạn lần lữa từ tháng giêng năm nay sẽ ghé thăm bạn, mà mãi đến đầu tháng tư mới thực hiện được.
Mấy tuần trước đó bạn cứ căn dặn gọi cho bạn trước ít ngày. Xin lỗi bạn, tôi thường thích làm các bạn bất ngờ như bảy tám năm trước đây từ Canada về, tôi ghé nhà bạn Huỳnh Ngọc Thạch kêu cửa và chủ nhà chưa kịp mặc áo. Thế vui hơn!
Tôi đã chọn lộ trình dài hơn thông thường một ngày đường để gặp lại bạn sau hơn bốn mươi năm tin tức về nhau rất ít. Cuối ngày thứ ba của chuyến đi, tôi vào vùng lãnh thổ, chọn chỗ qua đêm xong, tôi lên máy báo cáo hiện diện, bạn cho tôi một giờ ổn định.
Nhà để đèn ngoài tôi hiểu là chờ tôi đến. Còn vui mừng nào hơn! Ðầu tiên đứa nào cũng tự nhận định xem nếu tình cờ gặp nhau giữa đám đông: Thì ...coi như là chưa quen!
Hai xác phàm đứng trước nhau lạ lẫm với hình ảnh ngày nào tuổi đôi mươi khôi ngô tuấn tú.
Hai lão già nhìn nhau may lắm mới không rơi nước mắt: Nhờ bao năm trui luyện trong nghiệt ngã tột cùng của quê hương và thân phận.
Ðứa nào cũng nói, cũng hỏi huyên thiên về bạn bè xưa đứa còn, đứa chưa lần nào gặp lại, về thầy cô...và cả hai dừng lại ở một người: Cô Nguyễn Thị Kiêm Quyên.
Hồi ấy, thầy Hiệu Trưởng xin ngưng giờ Việt Văn của thầy Nguyễn Ðức Lâm đôi phút để giới thiệu cùng lớp chúng tôi năm thầy cô vừa ra Ðại học Sư Phạm nhận Trung Học Kiến Hòa làm nhiệm sở và bắt đầu giảng dạy vào đầu năm tới, năm Ðệ Nhị của chúng tôi.
Thầy Hiệu Trưởng giới thiệu tên và môn dạy từng người: Gs Toán Vũ Ðình Lưu, Gs Sử Ðịa Lê Như Dực, Gs Anh Văn Vương Gia Thụy, Gs Pháp Văn Kiều Văn Chương và Gs Vạn Vật Nguyễn Thị Kiêm Quyên.
Hình như thầy Kiều Văn Chương thay mặt nói vài lời trong lúc " đóa hoa lạc giữa rừng gươm" có gương mặt khuê các, hiền từ đang lặng lẽ quan sát chúng tôi, đám học trò tương lai của mình.
Thầy Hiệu Trưởng lại tiếp tục hướng dẫn sang giới thiệu lớp khác, chúng tôi chụm đầu bàn tán, lần đầu tiên thầy Nguyễn Ðức Lâm dễ dãi cho chúng tôi việc gây ồn ào nầy.
Các "Mao Tôn Cương" thống nhất nhau một nhận định là nhờ uy tín cụ Hiệu Trưởng Nguyễn Ðình Phú mà Bộ đã thuận cho trường mở thêm các lớp đệ nhị cấp và gởi nhiều Giáo Sư về trường.
Thời gian gặp mặt ngắn ngủi vậy mà có đứa cũng cho biết là mấy thầy nam là người Bắc, còn cô Quyên là người Nam và bà con với bạn Nguyễn Phước Tồn, tin nầy sau đó không phải là "Tin Vịt".
Cô dạy môn Vạn vật cho ba lớp đệ nhị A và hai lớp đệ nhị B, đối với bọn ban B NhàQuê, mỗi tuần hình như chỉ có một hay hai giờ vì là môn phụ, không phải thi viết; Nhưng ban A thì không tà tà như vậy được, "Gạo" đêm ngày.
Bạn Tường Lam thân mến,
Bạn kể rằng khi vào vấn đáp xong, bạn tình cờ gặp cô trong sân trường, cô ân cần thăm hỏi xem có cần "cứu" gì không, bạn từ chối; Cô cho biết tất cả giám khảo hôm đó đều là bạn cùng khóa với cô và cô nhiều lần nhấn mạnh đừng quá tự tin. Sự lo lắng của cô lần đó in đậm trong tận cùng tâm khảm bạn về một người thầy dạy hết lòng chăm sóc học trò.
Tôi có nói với bạn là nghe đâu sau 75 cô không còn dạy nữa và tôi cũng chẳng gặp lại cô lần nào.
Mấy năm trước trong lần về Bến Tre thời gian ngắn, bạn có nhờ người bà con tìm tin tức về cô nhưng không kết quả. Bạn nói với tôi con người cô hiền lành, không lanh lợi như vậy làm sao bon chen khi phải xa rời môi trường vốn đã chọn là nghề.
Về phần tôi, tình cờ trong lần dạy thực hành ở trường Gia Long, cô vào trước mấy phút, ngồi cuối lớp làm giám khảo, cuối giờ ra đến hành lang cô bảo: Em dạy vậy được lắm NhàQuê à! Tôi biết rằng cô cho điểm không ít.
Năm 1967 vào K25/TÐ lại tình cờ chung đại đội 11 với thầy Phan Thế Chánh, chồng cô, thầy thuộc trung đội 43/11 cùng trung đội Huỳnh Ngọc Thạch và Nguyễn Tiến Minh, tôi 44/11.
Hôm đi bãi bắn ba phát chào sân, vừa xuống dốc cổng số 9, phần trước đại đội bị đánh mìn ngay đầu cầu Bến Nọc, vừa chết vừa bị thương 11 người, y chang con số đại đội 11.
Trung đội thầy có thiệt hại: bạn Nguyễn Văn Kha tử thương, Kha quê Châu Phú Bến Tre, trọ học ngủ chung giường với NhàQuê.
Ra tới bãi bắn, thầy Chánh lính quýnh thế nào với khẩu Garant M1, mà cơ bẩm bụp thầy suýt đi ngón tay, nhanh đến nỗi tôi làm phụ xạ thủ nằm cạnh mà cũng không nhìn kịp.
Tin tức báo chí về vụ bị đánh mìn, làm gia đình nào cũng lên thăm cuối tuần đó. Gặp cô trong khu tiếp tân, cô nửa đùa nửa thật, cách nói có hơi tếu: Em làm sao mà ngón tay thầy ra nông nỗi nầy! ( không cầm tay nhau được). NhàQuê muốn tếu lại kiểu lính sợ bất kính!
Mấy tuần tiếp theo thầy Chánh lần nào cũng khệ nệ mang vào tận giường: Phần nầy cô gởi cho NhàQuê nè! Ô nào bánh, nào trái cây.
Mấy tháng sau tôi đi học ngành khác ở nơi xa. Khoảng thời gian nào đó giữa năm 1968, tôi về dưỡng quân và tà tà uống nước mía trong nhà lồng cũ chợ Bình Chánh (Gia Ðịnh) cạnh Quốc lộ 4. Chiếc xe đò Á Ðông xịch đỗ rước thêm khách, thầy trò vừa nhận ra nhau thì xe đã chuyển bánh; Ðó là lần trông thấy cô cuối cùng!
Bạn Tường Lam thân mến,
Hôm sau ăn sáng như đã hẹn trước xong, tôi chuẩn bị lên đường, bạn giao tôi hai chuyện: Thứ nhất chuyển quà bạn gởi cho Vân Bầu và Hải Ngò, thứ hai tìm tin tức về cô Quyên rồi bạn với tôi sẽ gởi về cô món quà chắc sẽ làm cô vui trong lúc tuổi già.
Cuối tuần kế tiếp tôi trở về nhà và làm ngay những điều bạn giao: Việc thứ nhất Admin làm suôn sẻ. Mấy ngày sau Admin email cho biết là cô đã qua đời cách nay mấy năm (và mới đây chính xác nhất NhàQuê được biết là cô mất ngày 23 tháng 7 năm 2003 sau mấy lần qua khỏi stroke; Nhưng lần "Tai Biến Mạch Máu Não, Brain Accident" thứ năm, lần cuối cùng kiệt lực Cô đã lìa bỏ chúng ta).
Tôi gọi liền cho bạn, không gặp và bạn về gọi lại tôi.
Tôi thông báo tin vừa nhận. Hình như phía bên kia giọng bạn nghẹn ngào chỉ lập đi lập lại mấy lần: Trễ quá, mình dở quá NhàQuê hở!
Tất cả ngưng lại thật lâu. Vĩnh Biệt cô Nguyễn Thị Kiêm Quyên!
Hình ảnh cô lưu giữ trong trí nhớ của tôi là con người khuê các, phúc hậu, hiền từ, đang hân hoan mang hoài bảo của mình bước xuống cuộc đời.
Câu kết tôi viết gì cho bạn đây?
NhàQuê 2006
